Helena Modrzejewska pod Tatrami

Dodano: Środa, 17 czerwiec 2015 / Ilość wyświetleń: 4418Helena Modrzejewska – wybitna i sławna aktorka, która doceniana była nie tylko w Polsce, ale także m.in. w Stanach Zjednoczonych, gdzie występowała przez wiele lat, bardzo lubiła Zakopane. Spędzała tu wakacje, przyjaźniła się z elitą kulturalną bywającą pod Tatrami, założyła szkołę koronkarską, a do chrztu trzymała – razem z Sabałą – małego Stasia, późniejszego Witkacego.

Piękna i silna osobowość, swoją pozycję na scenach polskich i międzynarodowych zawdzięczała zarówno talentowi, co swojej ciężkiej pracy oraz determinacji i motywacji. Helena Modrzejewska, która należy do najwybitniejszych polskich aktorek, karierę zrobiła również w Ameryce. Zawsze jednak chętnie wracała pod Tatry, do Zakopanego.

Urodziła się 12 października 1840 r. w Krakowie. Modrzejewska to pseudonim, który jako aktorka przybrała na początku swojej scenicznej kariery. Uczyła się najpierw na pensji, a potem u sióstr prezentek. Debiutowała na scenach prowincjonalnych. Jej losy związane były z wieloma miastami, m.in. początkowo z Bochnią, Nowym Sączem, Przemyślem, Rzeszowem. W początkowej karierze pomógł jej Gustaw Zimajer, jej ówczesny życiowy partner. Pomógł jej zadebiutować w 1861 roku w Bochni. Później występowała także m.in. we Lwowie, Stanisławowie, Czerniowcach, Jednak Kraków był dla niej miejscem szczególnym, m.in. ze względu na krakowską scenę, którą kierował Stanisław Koźmian, a gdzie rozwinęła skrzydła. Była uznaną odtwórczynią ról szekspirowskich. U szczytu sławy podjęła decyzję o wyjeździe do Ameryki. Tam, choć początkowo próbowała prowadzić farmę, nie zrezygnowała z aktorstwa. Intensywnie uczyła się języka, pracowała z głosem, doskonaliła warsztat. Wysiłek i determinacja opłaciły się – jej głośny debiut amerykański skwitowała w liście do męża Karola Chłapowskiego: „Zwycięstwo. Modjeska”. Modjeska – taki bowiem pseudonim, czy raczej skróconą wersje nazwiska przybrała w Ameryce.

Zawsze jednak szczególne miejsce w sercu zachowała dla Zakopanego. Bywała tu od 1867 r., prawdopodobnie za namową Józefa Ignacego Kraszewskiego. Początkowo zatrzymywała się w okolicach ul. Kościeliskiej. W Zakopanem w 1884 r. wybudowała własny dom u podnóża Antałówki - istniejący do dziś „Modrzejów”. Uprawiała turystykę pieszą i konną, interesowała się folklorem i sztuką góralską. Z jej inicjatywy w 1879 r. otwarto Szkołę Koronkarską. Istnieje ona do dziś jako Zespół Szkół Zawodowych im. Heleny Modrzejewskiej. Szkoła zwana jest popularnie „Szpulkami”. Aktorka kilkakrotnie występowała nawet pod Giewontem. W 1891 r. została matką chrzestną Stanisława Ignacego Witkiewicza (ojcem chrzestnym był Jan Krzeptowski Sabała).

Do grona jej najbliższych przyjaciół należeli m.in. dr Tytus Chałubiński, Stanisław Witkiewicz, Henryk Sienkiewicz, Adam Chmielowski, Józef Chełmoński, Ignacy Jan Paderewski.

Zmarła 8 kwietnia 1909 r. w Newport Beach w Kalifornii. Pochowana została na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.


Bibliografia:
L. Długołęcka, M.Pinkwart, Zakopane -przewodnik historyczny, Warszawa 1994;
L. , M. Pinkwart, Zakopane od A do Z, Warszawa 1994.
www.culture.pl